Trong khi đó, ung thư không phải án tử cũng không phải là dấu chấm hết, nếu được phát hiện sớm. Do vậy, để giảm gánh nặng của bệnh ung thư, cần nâng cao nhận thức về dự phòng, phát hiện sớm, tăng cường khám sàng lọc.
Tỷ lệ mắc không cao, nhưng tỷ lệ tử vong tương đối lớn
Đầu năm 2019, khi kiểm tra sức khỏe để đi làm việc ở nước ngoài, chị N.H.L. (22 tuổi, ở huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình) phát hiện có khối u vùng trung thất. Sau đó, bệnh nhân đến khám chuyên khoa tại bệnh viện Ung bướu Hà Nội và được chẩn đoán, mắc u lympho ác tính. Đây là bệnh đứng thứ 11 về tỷ lệ mắc và đứng thứ 11 về tỷ lệ tử vong trong số các loại bệnh ung thư. Sau 6 chu kỳ truyền hóa chất và thuốc điều trị đích, sức khỏe của chị L. tiến triển, khối u giảm kích thước rõ rệt, không còn tính chất ác tính. Từ tháng 10-2019, bệnh nhân dừng điều trị hóa chất, rồi 3 tháng sau mang thai con đầu lòng và mới đây đã sinh một bé trai khỏe mạnh nặng 3,5kg.
Tiến sĩ, bác sĩ Bùi Vinh Quang, Giám đốc bệnh viện Ung bướu Hà Nội cho biết, mỗi năm, bệnh viện thực hiện khoảng 8.000 ca phẫu thuật, điều trị nội trú cho hơn 55.000 lượt bệnh nhân. Với các phương pháp điều trị tiên tiến hiện nay, ung thư không phải là án tử, không phải là dấu chấm hết. Chỉ cần người bệnh có niềm tin, tuân thủ phác đồ điều trị và kiên cường chiến đấu với bệnh tật, thì hạnh phúc vẫn sẽ luôn mỉm cười.
Đề cập đến vấn đề này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Quảng, Giám đốc bệnh viện K cho rằng, tỷ lệ chữa khỏi ung thư cao hay thấp tùy thuộc vào việc bệnh được phát hiện ở giai đoạn sớm hay muộn. Ở Việt Nam có ba loại ung thư thường gặp là phổi, gan, dạ dày. Những bệnh lý này thường tiên lượng rất xấu, tỷ lệ tử vong cao. Đặc biệt, người bệnh đến khám ở giai đoạn muộn, các bác sĩ không thể can thiệp, chỉ có thể điều trị giảm nhẹ. Đây chính là lý do khiến tỷ lệ tử vong do ung thư ở Việt Nam cao.
Theo Bộ Y tế, ở Việt Nam, mỗi năm ghi nhận khoảng 165.000 ca mắc mới và có 300.000 bệnh nhân đang sống chung với ung thư. Nhìn tổng quan trên bản đồ ung thư thế giới, tỷ lệ mắc ung thư của Việt Nam không cao, nhưng tỷ lệ tử vong tương đối lớn, xếp vị trí 56/185 quốc gia và vùng lãnh thổ với tỷ lệ 104,4/100.000 dân. Theo Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Chấn Hùng, Chủ tịch Hội ung thư Việt Nam, nguyên nhân phần lớn là từ những nhận thức không đúng, thậm chí sai lầm của người dân Việt Nam về loại bệnh này. Đó là, suy nghĩ mắc ung thư là do số phận, có tâm lý buông xuôi, không thể chịu đựng mới tìm đến bệnh viện.
Khám, sàng lọc phát hiện ung thư sớm tại bệnh viện đa khoa quốc tế Thu Cúc. Ảnh: Xuân Lộc
Cần thực hiện đồng bộ 4 nội dung cơ bản
Các phương tiện chẩn đoán, trang thiết bị, thuốc điều trị ung thư ở nước ta đã ngang bằng với nhiều nước trên thế giới. Để giám gánh nặng của bệnh ung thư, theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Quảng, cần thực hiện đồng bộ, toàn diện và hiệu quả 4 nội dung cơ bản của chiến lược phòng, chống ung thư, gồm: Phòng bệnh, sàng lọc chẩn đoán sớm, điều trị và chăm sóc giảm nhẹ. Tuy nhiên, có một bất cập là bảo hiểm y tế vẫn chưa chi trả cho hoạt động sàng lọc, phát hiện sớm ung thư. “Về lâu dài, nếu Quỹ Bảo hiểm y tế chi trả được một phần cho hoạt động sàng lọc ung thư, nhất là với nhóm đối tượng có nguy cơ cao sẽ giúp người dân được phát hiện sớm, điều trị hiệu quả”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Quảng nói.
Còn theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, lợi ích của việc tầm soát ung thư sớm là rất rõ ràng. Thời gian qua, ngành Ung bướu cũng có nhiều nỗ lực giảm nhẹ gánh nặng trên phạm vi cộng đồng, như: Tập trung đẩy mạnh công tác truyền thông, nâng cao nhận thức về dự phòng, phát hiện sớm, tăng cường khám sàng lọc ung thư ở quy mô rộng... Hiện, Bộ Y tế đang xây dựng Luật Khám chữa bệnh sửa đổi, trong đó dự kiến bổ sung quy định bảo hiểm y tế chi trả sàng lọc cho một số loại ung thư nhiều người mắc, như: Phổi, gan, vú, dạ dày…
Để phòng, tránh ung thư, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Chấn Hùng khuyến cáo, phụ nữ trên 40 tuổi cần tầm soát ung thư vú và cổ tử cung. Nam giới trên 40 tuổi nghiện thuốc lá nặng (kể cả đã bỏ) cần tầm soát ung thư phổi, trên 50 tuổi cần tầm soát ung thư tuyến tiền liệt. Đối với những người có nguy cơ cao (viêm gan B, C) nếu trên 40 tuổi nên kiểm tra, rà tìm ung thư gan. Người có bệnh sử viêm loét dạ dày có thể xét nghiệm tìm vi khuẩn HP để có hướng xử lý thích hợp…
“Mỗi loại ung thư đều có triệu chứng riêng, nhưng giữa chúng vẫn có những dấu hiệu báo động chung, như: Rối loạn tiêu hóa, táo bón, tiêu chảy, vết sùi loét không lành, chảy máu bất thường, ăn không tiêu, khó nuốt, suy nhược, sụt cân… Do đó, người bệnh cần phải đi khám sớm và kỹ”, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Chấn Hùng khuyến cáo.
