Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, trong cuộc họp báo cuối năm ở thủ đô Kiev hôm 19/12, đã bác bỏ những nghi ngờ về triển vọng chiến trường của Ukraine cũng như về sự hỗ trợ của các đồng minh, đồng thời nói với các phóng viên rằng đất nước ông sẽ không thua trong cuộc chiến và sẵn sàng đàm phán với Nga, nhưng chỉ theo các điều kiện của mình.

Quân đội Ukraine đã không đạt được mục tiêu đề ra trong cuộc phản công hồi mùa hè, nhưng ông Zelensky nhấn mạnh rằng họ đã tăng cường khả năng phòng không và đạt được những thành tích quân sự ở Biển Đen, trong khi Nga “không đạt được bất kỳ kết quả nào” và hứng chịu thương vong nặng nề.

Trong khi đó, ở thủ đô Moscow cách đó ngàn dặm, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố quân đội của ông đang chiếm thế chủ động ở Ukraine và sẵn sàng đáp ứng các mục tiêu của chiến dịch quân sự mà ông đã phát động.

Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu trước các sĩ quan được trao thưởng sau cuộc họp với các quan chức quân sự hàng đầu ở Moscow, Nga, ngày 19/12/2023. Ảnh: AP/Stars&Stripes

Phát biểu tại một cuộc họp với các quan chức quân sự hàng đầu hôm 19/12, tức một ngày sau khi ông nộp hồ sơ lên Ủy ban bầu cử trung ương Nga để tái tranh cử trong cuộc bầu cử Tổng thống vào tháng 3 năm sau, ông Putin nói: “Quân đội của chúng ta đang nắm thế chủ động, đang làm những gì chúng ta cho là cần thiết và muốn làm. Chúng ta đang cải thiện vị trí của mình ở những nơi cần thiết”.

Trở lại với cuộc họp báo cuối năm của ông Zelensky. Khi bị các nhà báo hỏi về thời điểm ông dự kiến cuộc chiến chống Nga sẽ kết thúc, Tổng thống Ukraine trả lời “toạc móng heo”: “Không ai biết câu trả lời”.

“Ngay cả những người được kính trọng, các chỉ huy của chúng tôi và các đối tác phương Tây của chúng tôi, những người nói rằng đây là cuộc chiến đã kéo dài nhiều năm, họ cũng không biết”, ông Zelensky nói thẳng với các phóng viên khi được hỏi liệu ông có dự đoán chiến tranh sẽ kết thúc vào năm mới hay không.

Sự ủng hộ bị dao động

Cuộc họp báo của Tổng thống Zelensky diễn ra khi cuộc xung đột Nga-Ukraine sắp tròn 2 năm và khi sự ủng hộ dành cho Kiev bắt đầu dao động ở châu Âu và Mỹ.

Nhà Trắng hôm 18/12 thông báo rằng Tổng thống Mỹ Joe Biden đang lên kế hoạch gửi thêm một gói viện trợ quân sự cuối cùng trước khi năm 2023 kết thúc để tăng cường khả năng phòng thủ của Ukraine trước Nga, rồi sau đó sự hỗ trợ thêm cho Kiev sẽ phải được Quốc hội Mỹ “bật đèn xanh”.

Khi được hỏi về nỗ lực thất bại trong việc đảm bảo nguồn tài trợ bổ sung trị giá 60 tỷ USD từ Mỹ sau chuyến thăm mệt mỏi tới Washington DC vào tuần trước, ông Zelensky vẫn bày tỏ niềm tin vào các đồng minh phương Tây. Ông nói với các phóng viên: “Tôi tin tưởng rằng Mỹ sẽ không phản bội chúng tôi”.

Ukraine cũng gần như “trắng tay” sau Hội nghị Thượng đỉnh các nhà lãnh đạo của Liên minh châu Âu (EU) vào tuần trước, sau khi Thủ tướng Hungary Viktor Orban chặn gói viện trợ bổ sung trị giá 50 tỷ Euro (54 tỷ USD) cho Kiev.

bình luận về gói viện trợ dài hơi của EU dành cho Ukraine, ông Zelensky cho biết việc đưa ra quyết định về gói viện trợ này “chỉ là vấn đề thời gian”, và nói thêm rằng ông chắc chắn điều này sẽ được thực hiện “trong tương lai gần”. Ông cũng nói rằng ông hy vọng sẽ nói chuyện riêng với ông Orban về “các giải pháp” .

Trong cuộc họp báo tổng kết năm, ông Zelensky cũng thừa nhận rằng cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 có thể ảnh hưởng đến sự ủng hộ của Mỹ dành cho Ukraine. Ông đã đưa ra những bình luận sâu rộng nhất cho đến nay về tác động của việc Ukraine tiếp tục cuộc chiến chống lại Nga nếu ông Donald Trump tái đắc cử.

Không nêu tên ông Trump, ông Zelensky nói rằng nếu một Tổng thống Mỹ tương lai theo đuổi các chính sách “lạnh lùng hơn, hoặc hướng nội hơn, nếu họ tiết kiệm nhiều hơn, thì những tín hiệu này sẽ có tác động rất đáng kể đến diễn biến của cuộc chiến”. Nhà lãnh đạo Ukraine so sánh khả năng Mỹ rút lui với việc một phần quan trọng bị loại khỏi bộ máy an ninh toàn cầu.

Nhiều nhà lãnh đạo phương Tây cũng từng bày tỏ lo lắng về khả năng tái đắc cử của ông Trump, bao gồm cả Tổng thống Cộng hòa Séc Petr Pavel, người đã nói với báo Seznam Zpravy hôm 18/12 rằng cuộc bầu cử vào tháng 11/2024 có thể gây ra “sự thay đổi đáng kể” trong cuộc chiến và mối quan hệ của Mỹ với các thành viên NATO.

Không phải tất cả đều là màu xám

Quân đội Kiev hiện đang phải đối mặt với mùa đông thứ 2 trong cuộc chiến chống Nga khi giao tranh tàn khốc diễn ra dọc theo mặt trận phía Đông và phía Nam, dẫn đến tổn thất nặng nề cho cả đôi bên. Trong sự kiện hôm 19/12, ông Zelensky đã trình bày ý tưởng của các lực lượng vũ trang Ukraine về việc huy động thêm 400.000-500.000 người để tăng cường sức mạnh quân sự, nhưng nói rằng ông “cần thêm lập luận để ủng hộ ý tưởng này” trước khi đưa ra quyết định.

Cuộc thăm dò gần đây cho thấy, tỉ lệ tán thành từng cao ngất ngưởng của ông Zelensky đã bị giảm sút và sự ủng hộ dành cho ông cũng đang suy yếu khi chiến sự tiếp tục gia tăng. Theo một cuộc khảo sát của viện Xã hội học Quốc tế Kiev (KIIS), niềm tin vào ông Zelensky của công chúng Ukraine đã giảm từ 84% xuống 62% trong năm qua. Quốc hội Kiev thậm chí còn đạt điểm thấp hơn khi chỉ có 15% số người được hỏi cho biết họ tin tưởng các nhà lập pháp của mình.

Trái lại, cuộc khảo sát của KIIS cho thấy niềm tin vào các lực lượng vũ trang Ukraine vẫn kiên định trong công chúng, với niềm tin vào Tổng tư lệnh quân đội Ukraine, Tướng Valerii Zaluzhnyi, là 88%.

Binh sĩ Ukraina giữ vị trí trên tiền tuyến ở khu vực Zaporizhzhia, ngày 19/12/2023. Ảnh: The Guardian

Tuy nhiên, trong năm qua, không phải tất cả đều là màu xám cho Ukraine. Các nhà lãnh đạo Ukraine nhìn thấy một số lý do để hy vọng vào các cuộc đàm phán về việc gia nhập EU, điều sẽ kéo đất nước này đến gần hơn với sự hội nhập kinh tế và chính trị với phương Tây và thoát khỏi quỹ đạo ảnh hưởng của Nga.

Cuộc chiến trên biển cũng đã mang lại thành công ngay cả khi cuộc chiến trên bộ đã bị đình trệ. Triển khai một hạm đội cải tiến gồm các máy bay không người lái phát nổ trên biển và tên lửa hành trình do Anh và Pháp cung cấp, Ukraine đã làm hư hại hoặc đánh chìm hàng chục tàu chiến của Nga và buộc Hạm đội Biển Đen phải di dời một phần khỏi trụ sở ở Sevastopol, Crimea.

Bằng cách sử dụng hệ thống phòng không Patriot, Ukraine đã bắn hạ một số loại vũ khí mới tinh vi nhất trong kho vũ khí của Nga, ví dụ như tên lửa siêu thanh mà người Nga gọi là Kinzhal, nghĩa là Dao găm, và được NATO gọi là Killjoy.

Ông Zelensky cho biết Ukraine sẽ sát cánh cùng nhau trong cuộc chiến chống lại Nga. Ông nói: “Đoàn kết là bí quyết của chúng tôi, nó đã giúp bảo vệ chúng tôi kể từ khi bắt đầu cuộc chiến. Việc khơi dậy tinh thần đoàn kết dân tộc nghe có vẻ bình thường, nhưng phải giữ một số điều bình thường như vậy để có được một sự bình thường đến tột cùng của cuộc sống”.