Ukraine đang kêu gọi các nước phương Tây cung cấp máy bay chiến đấu tiên tiến, tuy nhiên, kế hoạch của Tổng thống Volodymyr Zelensky có thể gặp nhiều khó khăn.

Ngày 9/2, ông Zelensky tới Brussels để thúc đẩy các nhà lãnh đạo châu Âu tài trợ máy bay chiến đấu cho Ukraine. Chuyến thăm của ông Zelensky tới Brussels diễn ra sau chuyến đi tới London và Paris. Tại Paris, ông đã gặp Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Olaf Scholz.

Pháp và Đức có thể là những nước đóng vai trò quyết định, ông Zelensky nói sau khi chụp ảnh tại Điện Élysée.

Tổng thống Pháp Macron tái khẳng định sự ủng hộ của Paris đối với Kiev, đồng thời nói thêm: “Chừng nào Nga còn tiếp tục tấn công, chúng tôi sẽ tiếp tục điều chỉnh sự hỗ trợ quân sự cần thiết để bảo vệ Ukraine và tương lai của nước này”.

Trước đó vài giờ, Thủ tướng Anh Rishi Sunak đã chào đón ông Zelensky tới London với cam kết mở rộng chương trình đào tạo của Anh dành cho các quân nhân Ukraine, bao gồm cả các phi công lái máy bay chiến đấu.

Văn phòng Thủ tướng Anh cho biết, chương trình sẽ đảm bảo các phi công [Ukraine] có thể lái các máy bay chiến đấu tinh vi theo tiêu chuẩn NATO trong tương lai”.

Anh và Mỹ đã loại trừ việc cung cấp máy bay chiến đấu F-16, F-35 và Typhoon, coi đó là “lằn ranh đỏ”.

Tuyên bố của Văn phòng Thủ tướng Anh là động thái đáng chú ý, vì đó là “một bước tiến xa hơn” đối với các đối tác phương Tây của Ukraine, Tướng Không quân nghỉ hưu Andrew Curtis phát biểu với Newsweek.

“Nó gửi đi một thông điệp tới các đồng minh của Vương quốc Anh rằng, London vẫn đang hỗ trợ Kiev và có ý định tiếp tục làm như vậy”, ông Curtis nhấn mạnh.

Sau đó, ngày 8/2, Thủ tướng Anh Sunak nói rằng “không có gì không thể bàn tới” và máy bay chiến đấu tiên tiến là “một phần của cuộc trò chuyện”.

Theo ông Frank Ledwidge, cựu sĩ quan tình báo quân đội Anh, cam kết của Anh được đưa ra “để làm gương”.

Theo Newsweek, có nhiều rào cản trong việc các nước phương Tây và NATO cung cấp máy bay chiến đấu tới Ukraine.

Loại máy bay nào sẽ được gửi cho Ukraine?

Theo các chuyên gia, một trong những vấn đề đầu tiên là quyết định chính xác nên gửi loại máy bay nào. Thông báo của Vương quốc Anh ngày 7/2 không phải là lời đề nghị cung cấp máy bay chiến đấu cụ thể nào mà là lời hứa hẹn về việc huấn luyện phi công trên máy bay tiêu chuẩn NATO.

“Tôi nghĩ những gì Vương quốc Anh đề xuất là đào tạo trên mặt đất và đào tạo về cấu trúc, để giúp các phi công Ukraine trở thành những phi công chiến đấu giỏi hơn mà không thực sự đưa họ vào buồng lái và đưa họ lên trên không”, ông Curtis nói.

“Cuối cùng, bạn sẽ chỉ muốn huấn luyện một phi công trên một loại máy bay mà sau đó họ sẽ được giao cho việc vận hành. Thật vô nghĩa khi Vương quốc Anh đặt phi công Ukraine vào máy bay Typhoon, và trong vài tháng sau đó, họ lại được nhận máy bay F-16. Điều đó hoàn toàn lãng phí thời gian”, ông Curtis nhấn mạnh thêm.

Mỗi máy bay, dù là F-16, F-35, Typhoon, Gripen hay Rafale của Pháp,  đều yêu cầu một số khóa huấn luyện với loại máy bay cụ thể.

Các chuyên gia lập luận rằng máy bay tàng hình F-35 có thể nằm ngoài giới hạn. Theo ông Ledwidge, loại máy bay này sẽ không được bàn tới, vì Anh “không có đủ” và chắc chắn “không thể để mất một chiếc nào”.

“Đó là điều chắc chắn không xảy ra”, ông  Curtis nói thêm. Máy bay đa nhiệm do nhà sản xuất quốc phòng Lockheed Martin của Mỹ chế tạo, là máy bay chiến đấu tiên tiến nhất của Không quân Anh.

Ông Justin Bronk thuộc viện dịch vụ Thống nhất Hoàng gia Anh có trụ sở tại London cho rằng F-35B “không cần phải đặt câu hỏi”.

Các chuyên gia cho rằng lựa chọn thực tế duy nhất cho Vương quốc Anh là cung cấp cho Kiev các máy bay phản lực Tranche 1 Typhoon. Theo ông Bronk, loại bỏ dần dần biến thể Tranche 1 để ưu tiên cho những chiếc Typhoon mới hơn được trang bị hệ thống điện tử hàng không tiên tiến hơn là sự lựa chọn rõ ràng hơn. Các máy bay Typhoon cũ sẽ được cho nghỉ hưu sau 2 năm nữa,

Tuy nhiên, ông lập luận, chúng không phù hợp với nhu cầu của Ukraine. Quá trình bảo dưỡng phức tạp và không phù hợp với chuyến bay tầm thấp, những chiếc Typhoon sẽ cần các nhà thầu của Vương quốc Anh thành lập xưởng bảo dưỡng ở Ukraine để hỗ trợ Kiev.