Đó là khu vực thuộc quy hoạch Khu bảo tồn biển quốc gia đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phê duyệt đã hơn 12 năm nhưng đến nay vẫn chưa được thực hiện, vì còn “đang chờ hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn”.

Khu bảo tồn biển Nam Yết, ở huyện đảo Trường Sa là một trong hai khu bảo tồn biển quốc gia tại tỉnh Khánh Hòa, đã được quy hoạch thành lập theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Quy hoạch hệ thống khu bảo tồn biển Việt Nam đến năm 2020, có tổng diện tích 35.000ha trong đó diện tích biển chiếm 20.000ha.

Theo Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Khánh Hòa, Khu bảo tồn biển Nam Yết được quy hoạch là khu bảo tồn loài - sinh cảnh cấp Quốc gia, bao gồm toàn bộ diện tích rạn san hô đảo Nam Yết (15.000ha).

Tại khu vực biển Nam Yết có 185 loài thực vật phù du, 307 loài động vật phù du, 86 loài rong, 2 loài cỏ biển, 225 loài động vật đáy, 414 loài cá san hô, 2 loài rùa biển.

Theo Sở NN&PTNT tỉnh Khánh Hòa vừa báo cáo, trong số các loài sinh vật biển đã phát hiện tại vùng biển Nam Yết kể trên, có nhiều loài thuộc nhóm sinh vật quý hiếm trong Sách đỏ như bào ngư, tôm hùm, trai tai tượng, hải sâm, ốc anh vũ, nhum đá, vích, đồi mồi…

Thế nhưng, cho đến nay mặc dù quy hoạch Khu bảo tồn biển Nam Yết thuộc "quy hoạch hệ thống Khu bảo tồn biển Việt Nam đến năm 2020" đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt cách đây hơn 12 năm (theo quyết định số 742/QĐ-TTg ngày 26.5.2010) vẫn chưa thể thành công.

Nguyên nhân của việc chậm trễ đó, theo Sở NN&PTNT Khánh Hòa là "do khó khăn về mặt địa lý và công tác quản lý nên việc thành lập Khu bảo tồn Nam Yết vẫn đang chờ hướng dẫn của Bộ NN&PTNT".

Diện tích bảo tồn chưa đạt mục tiêu, quy hoạch Khu bảo tồn biển hơn 12 năm không thực hiện

Theo quy hoạch hệ thống Khu bảo tồn biển Việt Nam được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kể trên đã quy định mục tiêu (giai đoạn 2010-2015) là "thiết lập và đưa vào hoạt động 16 khu bảo tồn biển. Đến năm 2015 có ít nhất 0,24% diện tích vùng biển Việt Nam nằm trong các khu bảo tồn biển và khoảng 30% diện tích của từng khu bảo tồn biển được bảo vệ nghiêm ngặt".

Cả nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương Đảng (số 36/NQ-TƯ) ban hành từ tháng 10.2018 về "Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045" cũng có mục tiêu cụ thể (đến năm 2030) phải "quản lý và bảo vệ tốt các hệ sinh thái biển, ven biển và hải đảo; tăng diện tích các khu bảo tồn biển, ven biển đạt tối thiểu 6% diện tích tự nhiên vùng biển quốc gia; phục hồi diện tích rừng ngập mặn ven biển tối thiểu bằng mức năm 2000".

San hô ở Khu bảo tồn biển vịnh Nha Trang bị tàn hại, chết trắng, dồn đầy trên bờ như "nghĩa địa san hô" tại đảo Hòn Mun (Khánh Hòa). Ảnh: Phan Sông Ngân

Thế nhưng, theo thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến vừa phát biểu tại Khánh Hòa vào chiều 12.8.2022 thì đến nay diện tích bảo tồn biển của Việt Nam chỉ mới đạt được 0,185% trên tổng diện tích hơn 1 triệu km2 mặt nước biển quốc gia.

Vậy mà quy hoạch Khu bảo tồn biển Nam Yết đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt hơn 12 năm trước nhưng đến nay vẫn chưa được thực hiện, thành lập vì "vẫn đang chờ hướng dẫn của Bộ NNN&PTNT" như đã nêu trên.

Còn Khu bảo tồn biển vịnh Nha Trang (vốn được điều chỉnh từ Khu bảo tồn biển Hòn Mun – khu bảo tồn biển đầu tiên của Việt Nam, được thành lập hơn 21 năm trước đây) thì đến nay các rạn san hô đã bị tàn hại khủng khiếp, đa dạng sinh học bị suy giảm, sinh thái môi trường bị suy thoái nghiêm trọng vì nhiều nguyên nhân. Trong đó có nguyên nhân "công tác bảo tồn chưa được quan tâm, chú trọng", như thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến vừa phát biểu kết luận khi kiểm tra công tác bảo tồn biển tại Khánh Hòa.