Hết mình vì nghệ thuật
Vốn gắn liền với hình tượng hiền lành, khắc khổ nên nghệ sĩ Bùi Bài Bình không gặp khó khăn khi đảm nhận vai diễn ông Thành xe ôm trong “Lối nhỏ vào đời”. Ông một lần nữa chinh phục người xem, khiến họ khóc cười cùng nhân vật bởi lối diễn xuất tự nhiên, chân thật.
Trong phim, ông Thành - một cán bộ về hưu, xa cách với con trai và con dâu vì khác biệt lối sống, quyết định làm nghề xe ôm cho khuây khỏa. Bề ngoài, ông tỏ ra tính toán, ham tiền nhưng thực chất là người chu đáo, sống tình nghĩa.
Với nhiều khán giả xem truyền hình, NSND Bùi Bài Bình không phải là gương mặt xa lạ. Ông thường được gọi hài hước là “3B” hay “3 huyền” bởi cái tên đặc biệt của mình. Nhắc đến ông, người ta sẽ nhớ ngay đến những bộ phim nổi tiếng như Gió làng Kình, Ma làng, Lặng yên dưới vực sâu, Hương vị tình thân...
Ít ai biết rằng, trước khi đến với nghệ thuật, ông từng theo học khóa sửa ô tô ở Công ty Cầu đường Hà Nội. Nghe tin tuyển diễn viên điện ảnh, ông thử rủ bạn bè đăng ký dự thi và nhanh chóng bén duyên từ đó.
Sau khi bước chân vào con đường diễn xuất, nghệ sĩ Bùi Bài Bình chăm chỉ đóng phim. Vì có khuôn mặt hiền lành và đậm chất quê, ông thường được giao các vai anh bộ đội chân chất như trong phim Bức tường không xây, Khoảnh khắc yên lặng của chiến tranh, Thị trấn yên tĩnh, Sơn ca trong thành phố, Mưa dầm ngõ nhỏ…
Nhưng tên tuổi của NSND Bùi Bài Bình chỉ thực sự được biết đến rộng rãi khi tham gia Mùa ổi - bộ phim điện ảnh gây tiếng vang của đạo diễn Đặng Nhật Minh. Tác phẩm này giúp ông giành giải Bông sen Vàng cho Nam diễn viên chính xuất sắc phim truyện điện ảnh năm 2001.
Sau Mùa ổi, NSND Bùi Bài Bình tiếp tục ghi dấu ấn với nhiều vai diễn trên màn ảnh nhỏ. Những nhân vật chất phác, có gì đó khắc khổ thực sự rất hợp với ông. Tuy vậy, nam nghệ sĩ không “đóng đinh” mình trong một kiểu vai diễn. Ông không ngại dấn thân vào đủ các dạng vai, từ vai chính diện đến những nhân vật đểu giả, mưu mô.
Khán giả có lẽ còn ấn tượng với những vai phản diện của nghệ sĩ Bùi Bài Bình như vị trưởng thôn trong Hương đất của đạo diễn Quốc Trọng, hay Khuếnh trong Gió làng Kình, Tòng trong Ma làng của đạo diễn Nguyễn Hữu Phần. Không thể phủ nhận, những vai diễn phản diện này đã giúp cho ông trở nên tỏa sáng hơn.
Với những cống hiến và nỗ lực hết mình cho nghệ thuật, nghệ sĩ Bùi Bài Bình đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân vào năm 2011.
30 năm làm nghề, NSND Bùi Bài Bình đã sở hữu hàng loạt vai diễn để đời. Thế nhưng ở tuổi 66, ông vẫn cảm thấy tiếc nuối khi hiện không còn nhiều vai diễn phù hợp.
Ông cho rằng, phim truyền hình hiện nay chủ yếu mang tính giải trí, không có nhiều vai diễn hợp với mình nữa. Bởi các phim về chủ đề nông thôn hay bộ đội thưa thớt dần trong khi ông không hợp các vai giám đốc, công an hay đại gia.
Cuộc sống bình dị bên người vợ hiền
NSND Bùi Bài Bình và vợ.
Với NSND Bùi Bài Bình, đi diễn vì đam mê nghệ thuật chứ không phải vì tiền. Thời của ông, tiền cát-sê không đủ để có cuộc sống sung túc. Và cũng vì thế, đến giờ ông không ngại chia sẻ kiến thức cho thế hệ trẻ.
Hiện tại, NSND Bùi Bài Bình dành nhiều thời gian để truyền lại kinh nghiệm cho người con thứ hai theo nghề đạo diễn. Ông tự hào chia sẻ: “Tuy chưa được làm đạo diễn chính nhưng con trai tôi cũng đã tham gia làm trợ lý cho các phim điện ảnh như Cậu Vàng, Kiều. Sắp tới con trai tôi cũng sẽ tham gia một dự án phim mới của Hội Điện ảnh”.
Dù đã ở độ tuổi U70 nhưng quan điểm của NSND Bùi Bài Bình là còn sức thì còn làm nghệ thuật, còn cống hiến. Nam nghệ sĩ không quản ngại đường sá xa xôi hay vất vả, chỉ cần được làm nghề một cách tử tế là ông sẵn sàng.
Bà xã của NSND Bùi Bài Bình là NSƯT Ngọc Thu. Với những khán giả của thập niên 1980, nói đến nghệ sĩ Ngọc Thu là nhắc đến “Chị Út Tịch” trong bộ phim Mẹ vắng nhà của đạo diễn Nguyễn Khánh Dư. Những năm tháng đó, cô tiểu thư cành vàng lá ngọc Hà thành say đắm với nghề và chính nghề là cầu nối giúp tình yêu của chị và nghệ sĩ Bùi Bài Bình đến với nhau.
Nếu đến với nghệ thuật là cái duyên thì mối tình của NSND Bùi Bài Bình và vợ như được định sẵn. Tình yêu của hai người chớm nở từ những năm tháng học trong Trường Sân khấu - Điện ảnh. Khi ấy, nhà nghệ sĩ Ngọc Thu chỉ cách nhà nghệ sĩ Bùi Bài Bình một bến tàu điện. Nhờ những lần cùng nhau ngồi tàu điện đến trường, tan lớp, hai người đã ở bên nhau tự bao giờ.
Sau 4 năm làm bạn học, 2 năm làm đồng nghiệp, NSND Bùi Bài Bình và NSƯT Ngọc Thu quyết định về chung một nhà vào giữa năm 1981. Đến nay, họ chung sống hạnh phúc bên nhau hơn 40 năm và có với nhau 2 người con trai. Cũng bởi vì vợ phải gác lại nghiệp diễn để lui về chăm sóc gia đình nên ông vẫn biết ơn và trân trọng sự hi sinh ấy.
Thời điểm họ cưới nhau, cuộc sống kinh tế vô cùng khó khăn và thiếu thốn. Theo lời kể của nghệ sĩ Ngọc Thu, có lần chuẩn bị đi làm phim nhưng trong người chỉ còn vài đồng lẻ. Bà để lại cho chồng và con trai chi tiêu trong những ngày ở Hà Nội.
Gia đình Bùi Bài Bình khi ấy không hiếm những lần trong nhà hết sạch chẳng còn một xu. Vay mượn, chạy gạo từng bữa mới đủ để Ngọc Thu, Bùi Bài Bình nuôi con qua ngày đói. Cuộc sống vất vả nhưng 2 vợ chồng vẫn nắm tay nhau thật chặt để vượt qua gian khó.
Trong những năm kinh tế gặp khó khăn, vì thu nhập từ nghiệp diễn quá ít ỏi, vợ chồng nghệ sĩ Bùi Bài Bình mở thêm một quán cafe nhỏ tại nhà để cải thiện cuộc sống. Họ bán cafe suốt 20 năm cho đến khi kinh tế khấm khá, con cái trưởng thành và ổn định, mới cho thuê quán để yên tâm tận hưởng tuổi già.
Mỗi khi có thời gian rảnh, vợ chồng NSND Bùi Bài Bình thường tụ họp cùng các nghệ sĩ thân thiết như NSƯT Thanh Quý, NSƯT Diệu Thuần, NSƯT Quế Hằng... để hàn huyên trò chuyện, hay cùng nhau đi du lịch.
