Nghiên cứu gây sốc

Bà Susan Collins nói: "Người dân Mỹ có quyền được biết rằng, các sản phẩm mà họ đang thoa lên tóc hoặc da liệu có an toàn? Các chất PFAS là một loại hó‌a chấ‌t nhân tạo, bao gồm PFOA, PFOS và GenX có thể tích lũy trong c‌ơ th‌ể theo thời gian và có liên quan đến các bệnh ung thư, như tuyến giáp, tổn thương gan, giảm khả năng sinh sản, và làm gián đoạn hormone".

Theo đó, trong số 231 đồ mỹ phẩm làm đẹp được bày bán tại Mỹ và Canada cho thấy, chỉ số PFAS cao nhất được tìm thấy trong kem (phấn) nền (63%), mascara không thấm nước (82%) và son môi chống trôi (62%). Nghiên cứu vừa được công bố hôm qua (15/6) trên tạp chí Environmental Science & Technology Letters.

Ngoài ra nghiên cứu cho biết, khoảng 88% các sản phẩm được lấy mẫu xét nghiệm không công bố bất kỳ thành phần nào trên nhãn mác, mặc dù đây là một yêu cầu bắt buộc của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA).

David Andrews, nhà khoa học cấp cao của tổ chức Hoạt động Môi trường bảo vệ người tiêu dùng, nói: “Tôi đã hơi sốc và hy vọng đây sẽ là một lời cảnh tỉnh cho ngành công nghiệp mỹ phẩm về mức độ lạ‌m dụn‌g PFAS đang lan rộng trên các loại sản phẩm trang điểm”.

Dự luật đã được Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Susan Collins bang Maine, Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Richard Blumenthal bang Connecticut và Hạ nghị sĩ Debbie Dingell đảng Dân chủ bang Michigan trình Thượng viện vào hôm thứ Ba.

Trong một bức thư gửi cho kênh CNN Health, bà Dingell nói: "Những hó‌a chấ‌t này có trong các sản phẩm mà chúng tôi vẫn sử dụng hàng ngày và hầu hết mọi người thậm chí đều không biết mối nguy hiểm mà họ phải đối mặt hàng ngày".

Nếu được phê chuẩn thành đạo luật, Quốc hội Mỹ sẽ yêu cầu FDA ra quy định cấm việc cố ý bổ sung PFAS trong mỹ phẩm trong vòng 270 ngày, trước khi quy định cuối cùng được ban hành trong vòng 90 ngày sau đó.

Tác giả nghiên cứu Graham Peaslee, giáo sư vật lý, hóa học và sinh hóa tại Đại học Notre Dame cho biết, có hơn 3/4 mascara không thấm nước, gần 2/3 kem nền và son môi dạng lỏng và hơn một nửa sản phẩm trang điểm mắt và môi có nồng độ flo cao.

Ngoài ra, trong số 29 sản phẩm trên có chứa ít nhất bốn hó‌a chấ‌t PFAS đáng lo ngại. Tuy nhiên, phát hiện đáng lo ngại nhất, theo giáo sư Peaslee là 28 trong số 29 sản phẩm có chứa các hó‌a chấ‌t PFAS độc hại rõ ràng được tìm thấy đều không công bố các thành phần hó‌a chấ‌t trên nhãn mác.

Tiến sĩ Whitney Bowe, phó giáo sư lâm sàng về da liễu tại Trường Icahn (Trung tâm Y tế Mount Sinai), người không tham gia vào nghiên cứu cho biết: “Mặc dù tôi thường khuyên bệnh nhân của mình tránh các sản phẩm có chứa perfluor hoặc polyfluor, nhưng nghiên cứu mới này khiến tôi lo ngại vì nhiều sản phẩm bị nhiễm các hợp chất độc hại chứa PFAS - thường được sử dụng gần và xung quanh mắt và môi, thậm chí không liệt kê trên nhãn mác".

“Đó là một mối nguy hiểm thực sự bở các hó‌a chấ‌t PFAS có thể dễ dàng được hấp thụ qua các tế bào mỏng manh, ngay gần các mao mạch. Ngoài ra, phụ nữ thường còn hay liếm môi và họ vô tình ăn phải các thành phần có trong son môi này…", bà Bowe cảnh báo.

Hiện Hội đồng Sản phẩm Chăm sóc, một hiệp hội thương mại có 600 thành viên đại diện cho hơn 90% ngành công nghiệp làm đẹp ở Mỹ, cho biết "chúng tôi đang chờ đánh giá khoa học nội bộ" trước khi đưa ra bình luận chính thức.

CNN cũng đã liên hệ với Liên minh Mỹ phẩm Canada nhưng không nhận được phản hồi nào.

PFAS là gì?

hó‌a chấ‌t PFAS được tạo thành từ một chuỗi liên kết các nguyên tử cacbon và flo, không bị phân hủy trong môi trường. Nó được sử dụng trong nhiều loại sản phẩm như dụng cụ nấu nướng chống dính, áo choàng và màn phẫu thuật chống nhiễm trùng, điện thoại di động, chất bán dẫn, máy bay thương mại và các phương tiện có lượng khí thải thấp.

Các chất hóa học tổng hợp làm vật dụng, đồ dùng ảnh hưởng đến sức khỏe đã tăng gấp đôi trong 5 năm qua ở Mỹ.  Ảnh: CNN 

hó‌a chấ‌t PFAS cũng được sử dụng để làm thảm, quần áo, đồ nội thất và bao bì thực phẩm chống ố bẩn, nước và dầu mỡ. Thực phẩm có chứa nhiều dầu mỡ - như bánh mì kẹp thịt, khoai tây chiên - là những ứng cử viên hàng đầu cho giấy gói làm bằng PFAS.

Trong khi hai trong số PFAS phổ biến nhất - axit perfluorooctanoic chuỗi 8 cacbon (PFOA) và perfluorooctane sulfonate (PFOS) – hiện đã bị loại bỏ khỏi các sản phẩm tiêu dùng ở Mỹ vào đầu những năm 2000, hiện ngành công nghiệp tiêu dùng đã tạo ra nhiều phiên bản mới, với hơn 4.700 loại PFAS tính đến năm 2018.

Các chuyên gia cho biết, các hó‌a chấ‌t PFAS mới hơn được sản xuất với chuỗi 4 hoặc 6 cacbon nhưng dường như chúng lại có nhiều tác động nguy hiểm đến sức khỏe hơn so với các phiên bản cũ, khiến người tiêu dùng và môi trường vẫn gặp rủi ro.

Nhà vi sinh vật học Linda Birnbaum, cựu giám đốc của viện Khoa học Sức khỏe Môi trường và Chương trình Độc chất Quốc gia, trả lời phỏng vấn của CNN nói: “Các nhà sản xuất tìm đến những nguyên tử cacbon chuỗi ngắn hơn. Chúng đã không thực sự được yêu cầu kiểm tra an toàn đầy đủ trước khi mọi thứ được đưa ra thị trường".

Theo một báo cáo vào năm 2015 của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ, hó‌a chấ‌t PFAS được coi là hó‌a chấ‌t "vĩnh cửu" vì chúng không phân hủy trong môi trường, nồng độ PFAS phổ biến đến mức đã được phát hiện trong máu của 97% người dân Mỹ.