"Chúng tôi có thể xác nhận rằng chúng tôi đã đặt hàng chúng", phát ngôn viên giấu tên của Fabrica de Explosivos Mozambique (FEM), công ty sản xuất chất nổ ở Mozambique, trả lời phỏng vấn hôm 7/8, đề cập tới 2.750 tấn amoni nitrat cất trong kho ở cảng Beirut, Lebanon.

FEM dự định dùng số hó‌a chấ‌t này để sản xuất thuốc nổ cho các công ty khai khoáng ở Mozambique. Người phát ngôn cho biết tình huống này "hoàn toàn không phổ biến", nói thêm rằng họ chưa từng để thất lạc lô hàng amoni nitrat nào khác ít nhất kể từ năm 2008.

Số amoni nitrat lưu trữ hơn 6 năm tại Beirut đã gây ra vụ nổ khiến ít nhất 154 người chết và 5.000 người bị thương hôm 4/8. Lô hàng được xuất đi hồi tháng 9/2013 từ thành phố Rustavi, Gruzia, do tàu Rhosus treo cờ Moldova vận chuyển.

Tuy nhiên, khi đi qua Địa Trung Hải, chủ tàu là doanh nhân người Nga Igor Grechushkin yêu cầu thuyền trưởng Boris Prokoshev ghé cảng Beirut để chở thêm hàng đến cảng Aqaba ở Jordan, trước khi tiếp tục hành trình tới châu Phi để giao hàng cho FEM.

Nhưng Rhosus đã không thể rời khỏi Beirut do số máy móc hạng nặng tại cảng này không phù hợp với con tàu đã cũ. Tàu Rhosus và thủy thủ đoàn sau đó vướng vào tranh chấp pháp lý về phí cập cảng cùng những khoản phí dịch vụ khác, khiến Prokoshev và ba thủy thủ mắc kẹt trên tàu gần 11 tháng.

Họ được giới chức Lebanon cho hồi hương vào tháng 8/2014. Vì tàu không còn thủy thủ, giới chức Lebanon phải gánh trách nhiệm dỡ toàn bộ số amoni nitrat trên tàu lên cảng để cất tại nhà kho nhằm đảm bảo an toàn.

Phát ngôn viên của FEM cho biết họ đã hợp tác với một công ty thương mại để tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển hàng từ Gruzia đển Mozambique. Tuy nhiên, vài tháng sau khi số amoni nitrat rời Gruzia, công ty thương mại nói với FEM rằng lô hàng sẽ không thể đến nơi.

"Công ty đó thông báo với chúng tôi rằng con tàu vận chuyển gặp rắc rối, nên chuyến hàng sẽ không được giao. Do đó, chúng tôi không phải trả tiền cho nó và cũng chưa bao giờ nhận được", người phát ngôn kể lại, nói thêm rằng FEM sau đó đặt đơn hàng amoni nitrat khác để thay thế và chuyến hàng này đã được giao.

Phát ngôn viên nhấn mạnh việc tàu Rhosus mắc kẹt tại Beirut "hoàn toàn nằm ngoài tầm kiểm soát" của FEM. "Mọi người trong công ty vô cùng ngạc nhiên khi biết số amoni nitrat được cất tại cảng lâu như vậy, bởi đây không phải loại hó‌a chấ‌t nên lưu trữ nếu không sử dụng. Tiêu chuẩn vận chuyển chúng cũng rất nghiêm ngặt", người phát ngôn nói.

Sau khi số amoni nitrat được cất vào kho, tàu Rhosus bị bỏ rơi và chìm ở cảng Beirut, theo email của một luật sư gửi cho thuyền trưởng Prokoshev vào tháng 5/2018, trong đó viết nó "vừa bị đánh chìm".