Việc Mỹ tái gia nhập "đấu trường cạnh tranh" thông qua các cấu trúc như AUKUS và Bộ Tứ sẽ mang lại cho các nước châu Á sự tự tin để ứng phó với Trung Quốc, ông H.R. McMaster, cựu cố vấn an ninh quốc gia trong chính quyền Trump, nói với Nikkei Asia hôm 24/9.
"Liên minh (AUKUS) là để ngăn chặn sự hung hăng của Trung Quốc", ông McMaster nói thêm.
Trong số các nước thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Indonesia và Malaysia bày tỏ lo ngại về việc leo thang bất đồng giữa Mỹ và Trung Quốc, trong khi Singapore hoan nghênh việc thành lập AUKUS.
Ông McMaster cho rằng "tất cả quốc gia thành viên ASEAN nên ủng hộ AUKUS".
Đối mặt với các yêu sách lãnh thổ của Trung Quốc, "các nước ASEAN nên hiểu rõ hơn bất kỳ nước nào khác về mối đe dọa đối với chủ quyền của mình, đồng thời nên hoan nghênh việc Australia tăng cường năng lực quốc phòng mạnh mẽ, phù hợp với cấu trúc an ninh xung quanh Biển Đông", ông McMaster nhấn mạnh.
Cựu quan chức này dự đoán sự đối đầu giữa hai cường quốc Mỹ và Trung Quốc sẽ là một cuộc cạnh tranh lâu dài, đòi hỏi những khoản đầu tư mà các cử tri và chính trị gia Mỹ có thể không sẵn sàng thực hiện.
Chẳng hạn, tâm lý của một bộ phận thuộc đảng Cộng hòa và Dân chủ có thể sẽ cản trở việc Mỹ tái gia nhập Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
"Do đó, các mối quan hệ song phương có thể tiến triển (thông qua) các hiệp định thương mại như hiệp định Nhật Bản - Mỹ", ông McMaster nói.
Cựu quan chức này cho biết Mỹ có thể đạt được các thỏa thuận tương tự với một số nước Đông Nam Á, như với Thái Lan, dựa trên những nguyên tắc của hiệp định TPP, tiền thân của CPTPP.
Ngay sau khi tuyên bố thành lập hôm 15/9, hiệp định mới giữa Mỹ, Anh và Australia (AUKUS) đón nhận nhiều ý kiến trái chiều từ các chính trị gia trên thế giới.
Phản ứng mạnh mẽ nhất đến từ nước Pháp, trong khi đó, phản ứng từ Trung Quốc không quá khác biệt. Bắc Kinh cho rằng phương Tây “suy nghĩ theo kiểu chiến tranh Lạnh”, cũng như cảnh báo các cường quốc bên ngoài không can thiệp vào khu vực, và khẳng định Trung Quốc sẽ “theo dõi sát sao tình hình”.
